Na mapie Wielkiej Germanii Ptolemeusz lokuje też nazwę Setidaua (Σετίδαυα). Babik i wielu innych polskich topomastów podejrzewa tę nazwę o tracką lub dacką proweniencję (wydzielając w niej typowo dacką cząstkę dava, która oznacza osadę, miasto, gród - patrz tutaj). I jest to spory problem podczas naszych analiz danych, które przekazuje Ptolemeusz, przyczynek do traktowania tych nazw z podejrzliwością. Skąd bowiem Trakowie lub Dakowie tak daleko na północ od Karpat? Najczęściej mówi się o wysuniętej na północ strażnicy albo placówce Daków.
Popatrzmy, gdzie uczeni lokują Setidavę. Sadowski (1877) mówi o Żninie (pogranicze wielkpolsko-pomorskie), Stehe (1937) lokuje Setidavę w okolicy Goliny (pow. jarociński), Hansen (1991) mówi o ujściu Warty w okolicy Konina, Czupkiewicz (2002) podaje Ślesin (także koło Konina), a preferowani przeze mnie Vokálie/Janáčková (1971) Setidavę lokalizują jeszcze bardziej na południu - na południowy zachód od Pabianic (woj. łódzkie). Możemy domniemywać, że tak czy inaczej lokowana Setidava była stacją, miejscem wymiany handlowej na Szlaku Bursztynowym.
Ponieważ wiele nazw miejscowych z końcówką -dava znajduje się u Ptolemeusza w Dacji (dzisiejsza Rumunia; przykłady to Πατρίδαυα, Καρσίδαυα, Πετρόδαυα, Οὐτίδαυα), od początku badania tej mapy także Setidavę kojarzono z językiem dackim (wtedy dzieli się części składowe tej nazwy tak: seti-dava). Chcę jednak zwrócić uwagę na to, że końcówka -ava może też być pochodzenia germańskiego. Spotykamy ją jako końcówkę nazw rzecznych w Polsce (Ścinawa, Widawa itd.) i w Czechach (Wełtawa/Vltava, Morawa, Litawa). Najpewniej pochodzi ona od germańskiego *ahwa albo -ahʷō 'woda; rzeka' (por. łac. aqua) - dobitnie opisuje to zjawisko Babik w Najstarszej warstwie nazewniczej na ziemiach polskich. Moim zdaniem możliwa jest etymologia germańska (wtedy dzielilibyśmy części składowe tak: Setid-ava), która jest typowa dla nazw rzecznych w areale nazw germańskich na ziemiach Polskich, gdzie mamy niejasną nazwę rzeki (być może pochodzącą z "substratowego" języka wenetyjskiego i końcówkę germańską -ahva > -aha > słow. -awa. Inne przykłady takich nazw to Oława, Opawa, Dokawa, Centawa itd. (cały spis znajduje się u Babika).
Komentarze
Prześlij komentarz