Y-DNA linii Piastów to... (hipoteza)

 

W połowie Piastowicz - król Węgier, Władysław I Święty

Najpierw uwaga ogólna - proszę traktować ten wpis jako dywagacje i mgliste domysły. Rezultaty prawdziwych badań poznamy za krótszy lub dłuższy czas.

Pracę o populacji ziem polskich od epoki żelaza po średniowiecze już mamy i znamy (Stolarek et al. 2023). Wzbudziła ciekawą dyskusję (polecam artykuł Magdaleny Kawalec-Segond i Artura Martyki "Nasze matki pochodzą z kultur starszych niż rody ojców. Jak Gotki Słowian pokochały"). Czekamy jednak na drugą pracę - pracę o dynastii Piastów "w świetle zintegrowanych badań historycznych, antropologicznych i genomicznych" (piszę o niej obszernie tutaj). Dla wielu to ona jest ważniejsza, bardziej wyczekiwana, związana z większymi emocjami. 

Okazuje się, że 2 sierpnia 2023 r. praca zespołu prof. Figlerowicza o DNA Piastów nie była jeszcze wysłana do żadnego z czasopism (informacja z tego materiału TVP). Co więcej nie wybrano jeszcze docelowego czasopisma! Ale znamy kilka nowych faktów. Prof. Figlerowicz w wywiadach zdradził, że przyjęte do badań genomy Piastów pochodzą z lat 1100-1600. Czyli trzeba zredukować tablicę dr. Łukasza Łapińskiego (patrz niżej) do pokolenia Władysława Hermana. Prawdopodobnie kość Bolesława Chrobrego z "relikwiarza", który znajduje się w Muzeum Czartoryskich w Krakowie, nie nadaje się do tych badań.  

Grafika dr. Łukasza Łapińskiego z próbkami, które prawdopodobnie przebadał zespół

Profesor zdradza też, że któryś z tych Piastów powinien być spokrewniony z jednym z przebadanych przez inny zespół europejskich królów i że "geny się zgadzają". O kogo może chodzić? Myślę, że chodzi o Władysława I Świętego (ur. ok. 1040/48 w Krakowie - zm. 1095 w Nitrze), króla Węgier, który był synem nieznanej z imienia córki króla Mieszka II, Piasta. Czyli mamy probierz autosomalny - szczątki piastów z tego okresu (np. Władysława Hermana) powinny autosomalnie potwierdzić pokrewieństwo z Władysławem.

Y-DNA króla Władysława I Świętego to R-ARP5, czyli nie ma żadnych niespodzianek - subklad wschodniej, po części stepowej haplogrupy R1a-Z94. Święty Władysław, Król Węgier został dokładnie przebadany pod względem Y-DNA i aDNA. Okazał się matchem DNA dla Beli III, jednego ze swoich następców z tej samej linii dynastycznej Arpadów (patrz niżej). Te wyniki (i wiele innych rodzinnych, rodowych czy dynastycznych) to dowód dla niedowiarków, jak bardzo ważne są badania archeologicznego DNA i jak trwałe pod względem linii rodowych bywały dynastie królewskie.

Król Węgier, Władysław I Święty
- analiza domieszek autosomalnych na podstawie genomu króla (autor: Ph2ter)

Omawiając wyniki badań nad populacjami ziem polskich w pierwszym tysiącleciu po Chrystusie, profesor Figlerowicz zaznaczył, że badania pokazały, że "na tereny współczesnej Polski, mniej więcej w pierwszych wiekach, przyszła chyba nieduża migracja z północy, która jeszcze więcej tego komponentu północnego wprowadziła na nasze ziemie". Dodał, że przybysze - czyli Goci - wędrowali przez Polskę z mniej więcej okolic Gdańska, wzdłuż Wisły, a potem Bugu do południowo-wschodniej granicy obecnej Polski - tam, gdzie leży Masłomęcz, mieszając się z ludnością lokalną. "Gdy badamy tę ludność, która tworzyła tę grupę masłomęcką - czyli tę grupę migrantów z północy mieszających się z lokalną ludnością - to wówczas się okazuje, że to mniej więcej jest taka sama ludność, jak ta, która tworzyła państwo Piastów" - powiedział.

Myślę, że to ważny trop, jeżeli chcemy ze słów profesora wyciągnąć wnioski dotyczące Piastów. Państwo Piastów tworzyli zwykli ludzie i elity. Wśród elit tego państwa są sami Piastowie.

Skądinąd (słowa dr. Roberta Dąbrowskiego) "wiemy, że profesor Figlerowicz wyznał kiedyś, że sam jest zwolennikiem teorii wielkomorawskiej. Ta teoria nie za bardzo się spina chronologicznie. Upadek państwa wielkomorawskiego datuje się powszechnie na 907 rok". Natomiast PCA/Global25 z próbkami z pracy zespołu prof. Figlerowicza i z genomem Władysława I Świętego pokazuje coś bardzo ciekawego:

PCA Vahaduo/Global25

Kobieta z Masłomęcza, pani oznaczona jako PCA0103 (datowanie radiowęglowe 129-260 AD, 83.0%) jest autosomalnie podobna i do dzisiejszych Polaków/Słowian (i jako outlierka, niepodobna do innych osób pochowanych w Masłomęczu, którzy na PCA tworzą germański klaster), i do wielmoży z czasów Piastów, oznaczonego jako VK157 (X-XI w. po Chr.; w którego grobie znaleziono tamgę Świętopełka Przeklętego, księcia Rusi, ale nie jest to raczej na pewno Świętopełk) z "wikińskiego" cmentarzyska z Bodzi (więcej o tym cmentarzysku tutaj). Bodzia na tym PCA położona jest między genomami wielbarskimi, a genomami średniowiecznej Polski. Myślę, że prof. Figlerowicz w pracy o Piastach nawiąże do genomów z Bodzi i do VK157, który autosomalnie jest również podobny do dzisiejszych Polaków, ale Y-DNA ma typowy dla Skandynawów/Germanów: I1a-S2077 (mutacja chromosomu Y, powstała zapewne gdzieś nad Morzem Północnym). Dalekimi krewnymi - czyli matchami Y-DNA - naszego możnego z Bodzi są mężczyźni z wykopalisk w Kowalewku: PCA0060 (100-300 AD) i PCA0046 (110-160 AD). Matczyne mtDNA męża z Bodzi też występuje w k. wielbarskiej - jest to H1c. Genomy z Bodzi znajdziecie dobrze omówione tutaj.

Nade wszystko zaś, król Węgier, Władysław I Święty jest autosomalnie blisko i Bodzi, i naszej outlierki PCA0103 z Masłomęcza. Wiemy, że Dobrawa była w 75% Czeszką i w 25% Połabianką (po babce, Dragomirze, księżniczce stodorańskiej). Zatem więc Chrobry był z pochodzenia w 50% Polaninem/Polakiem (a zatem zgodnie z ustaleniami pierwszego artykułu zespołu prof. Figlerowicza mieszanką genów z epoki żelaza - koktailem DNA autochtonów [postsznurowych Wenetów?], przybyszy ze Skandynawii [Gotów] i przybyszy zza Wisły [Prasłowian]), w 37,5% Czechem i w 12,5% Połabianinem. Ale z każdym pokoleniem u Piastów następowały kolejne domieszki. Trzeba mieć to na uwadze. 

A zatem przepowiednia Wuja Galadhorna (czyli autora tego blogu): 

"Piastowie będą mieli Y-DNA I-S2077"

Byliby zatem Piastowie zeslawizowanymi potomkami germańskiej linii Y-DNA znanej z gockiej kultury wielbarskiej (np. PCA0060 i PCA0046), a jakimś krewnym takich Piastów byłby wielmoża VK157 z Bodzi. Nawiązuję tu zatem to hipotezy pochodzenia Piastów od dawnych Gotów (piszę o niej więcej tutaj). 

Krewni jednego rodu I1a-S2077 (Family Tree DNA)

Nie wykluczam też jednak jakiejś gałązki R1b-U106 (też występuje w kulturze wielbarskiej; wśród potomków Pragermanina z mutacją U106 jest kilka polskich rodów szlacheckich, w tym Kaczyńscy herbu Kownaty! Tak, to są ci Kaczyńscy), albo drugiego Y-DNA z Bodzi, mojego "klanu", czyli R1a-Y9081*

Dodajmy, że Władysław I Święty dołączył do niewielkiej, elitarnej grupy władców, których genom szczegółowo poznaliśmy. Inni władcy z tej grupy to współczesny mu Gleb Światosławowicz, kniaź Nowogrodu (ok. 1052–1078) z haplogrupą I-Y91535 (= VK542) następca z linii Arpadów, król Węgier Bela III (ok. 1148–1196; ta sama linia DNA co Władysław, czyli R-ARP5) oraz faraon Nakht-Ankh z XII Dynastii Środkowego Królestwa (1985–1773 przed Chr,) z haplogrupą H-Y19962. Mamy nadzieję, że już niedługo w tej samej grupie znajdzie się kilku przedstawicieli polskiej dynastii Piastów.

_______________

Najnowsze informacje i wywiady z profesorem Figlerowiczem znajdziecie tutaj, tutaj (relacja filmowa) i tutaj (ważny wywiad). Pisząc ten tekst korzystałem z informacji znalezionych na forum Anthrogenica oraz na forum autochtonisty, Sławomira Ambroziaka.

Dodatek A

Jako ciekawostkę dodam, że według datasetu prof. Davida Reicha próbki z cmentarzyska elit z czasów pierwszych Piastów w Bodzi tworzą dwie rodziny:

VK155 oraz VK157 to bliscy krewni (zapewne matka i syn).

Druga rodzina to próbki: 

VK154, VK156 - krewni II stopnia;
VK153, VK154 to również krewni II stopnia,
zaś VK156-VK153 to ojciec-syn.

Dodatek B

Podobieństwa autosomalne VK157 z cmentarzyska w Bodzi:

1. Podobieństwo VK157 do próbek z wykopalisk (aDNA)

Vahaduo (Global25)

2. Podobieństwo VK157 do współczesnych populacji:

Vahaduo (Global25)