DNA Piastów | Hipoteza gocka

Spieszę z dobrą wiadomością! "Już" na początku roku 2023 powinniśmy poznać wyniki prac zespołu prof. Figlerowicza, który to zespół długo (o wiele za długo jak na naszą cierpliwość!) badał geny Piastów oraz mieszkańców ziem polskich z okresu starożytności i wczesnego średniowiecza. Tutaj znajdziecie świeżutką jak bułeczki z piekarni wieść. Przeczytać tam można, że: "Wyników największego badania z dziedziny archeogenetyki możemy się spodziewać tuż po nowym roku...". Ciekawe jest też to, że prawdopodobnie główna linia Piastów nie nosiła haplogrupy R1b ("Dynastia, mimo kilku odstępstw, miała też swoją wiodącą haplogrupę, czyli charakteryzowała się tą samą mutacją chromosomu Y. Wyniki badań są teraz recenzowane przez innych naukowców"), bo Piastowie mazowieccy z R1b są - jak wynika z kontekstu - pewnym odstępstwem od linii wiodącej. A zatem jakaś gałąź R1a? A może I1a? Przekonamy się niebawem. 

Fibula z orłem - kultura Wizygotów z Hiszpanii, VI w.

Dopóki nie wiemy, dopóki nie mamy podstaw do snucia nowych teorii, chciałbym zaprezentować ciekawą hipotezę na temat genezy Piastów, która pojawia się w Polsce w ostatnich latach przed wybuchem II wojny światowej. 

W pracy zbiorowej pt. "Człowiek - jego rasy i życie" (1938) pod redakcją Jana Czekanowskiego na str. 417 po określeniu trzech antropologicznych kompleksów elementarnych charakterystycznych dla wczesnych dziejów Polski Stanisław Żejmo-Żejmis wymienia typ nordyczno-śródziemnomorski:

"Są to typowe serie o fizjonomii właściwej światu atlantyckiemu i germańskiemu. Jeśli spotykamy się na polskim terytorium z tego rodzaju formacją antropologiczną w okresie wczesnohistorycznym, to narzucałoby się samo przez się zagadnienie, czy nie mamy tu przypadkiem do czynienia z antropologicznymi szczątkami Germanów, siedzących ongi, choćby chwilowo tylko, nad Wisłą i Wartą. I znowu dopuszczenie takiej możliwości nie jest pozbawione podstaw. Zarówno bowiem prehistorycy mówią o przejściowym panowaniu Gotów około początków naszej ery w dorzeczu dolnej Wisły, tych samych, którzy przesunęli się potem ku Czarnomorzu, jako też niesposób przejść do porządku dziennego nad napisem na grobowcu Bolesława Chrobrego, dziś już nieistniejącym, lecz zanotowanym przez Długosza, wspominającym o "regnum Sclavorum, Gothorum sive Polonorum". W związku z tym podnosi się dalej, że Kurpie dawnych pańszczyźniaków nazywają "Gociami", część zaś Pomorza nadwiślańskiego określa się do dziś mianem Kociewia; dalej i to jeszcze, że legendarna rewolucja pałacowa, wzniecona przez Piastów przeciwko Popielidom, musiała być refleksem dalekich lecz rzeczywistych zdarzeń, być może mających za tło antagonizm tubylców z najeźdźcami. Toteż hipoteza gockiego początku państwa polskiego, podniesiona jeszcze przez tej miary historyka, jak Karol Potkański, w świecie antropologii nie wydaje się pozbawioną całkowicie słuszności".

O inskrypcji z grobu Bolesława Chrobrego pisałem w poprzedniej notatce (patrz tutaj). Koncepcja Restgermanen, czyli ludności germańskiej, która miała przetrwać na ziemiach polskich do czasów zajęcia naszych terytoriów przez żywioł słowiański to sprawa w XX wieku kontrowersyjna, bo była podstawą brutalnej polityki rasowej niemieckich okupantów w czasie ostatniej wojny. A jednak współczesne badania antropologiczne oraz genetyczne w dawnych osadach Gotów (kultura wielbarska) na ziemiach polskich pokazują, że do dziś w Polsce obecne są linie ojcowskie charakterystyczne dla tych antycznych przybyszy ze Skandynawii (Kowalewko: G2a-P303, I1-M253, G-M201, G2a-L30, G2a-P303, E-V13, I1-M253, G2a-L30, I2a-L801, I1a-L1237; Masłomęcz: N1a-CTS2929, J-M241, R1b-U106). Czytelnika, który chciałby poczytać więcej o wschodniogermańskiej hipotezie na temat początków dynastii Piastów odsyłam też do pracy Wojciecha Kempy pt. "Goci gniazdowi" (tutaj jest pdf). Na moim drugim blogu przeczytać też można o Gotach Nadwiślańskich wymienionych w anglosaksońskim poemacie Widsith (patrz tutaj; może jako potomek rodu Wolffów - R1b-U106 - wywodzę się od Wulfhere < *Wulfharjis 'pogromcy wilka lub wilczego wojownika'; żartuję oczywiście).

[Dopisane później:] Giecz to jeden z najstarszych grodów Piastów. Nazwa jest wyjaśniana na różne sposoby, ale wśród oficjalnych etymologii jest też ta łącząca nazwę z Gotami:"Inny wywód łączy wyraz gied <=*gьdь z rdzeniem god-, jako oboczność apofoniczną, przypisując znaczenie ‘piękny, stosowny’ (Kořínek), jeszcze inny z nazwą Gotów" (źródło).

Tak zachodni archeolodzy i antropolodzy wyobrażali sobie migracje w Europie na pocz. XX w.

Ciekawe czy wyniki badań zespołu prof. Figlerowicza ("Dynastia i społeczeństwo państwa Piastów w świetle zintegrowanych badań historycznych, antropologicznych i genomicznych" - patrz tutaj) dadzą podstawy do przypomnienia sobie o hipotezie wschodniogermańskiej na temat pochodzenia Piastów.