*phatróus bhagós > Stribog?

W książce o kulturze praindoeuropejskiej (J. P. Mallory, D. Q. Adams, The Oxford Introduction to Proto-Indo-European and the Proto-Indo-European World) znalazłem ciekawą myśl dotyczącą bóstw pogańskich Słowian. Chodzi o imię wschodniosłowiańskiego Striboga (nazywamy go czasem po polsku Strzybogiem - "Śladem kultu Strzyboga są nazwy miejscowe, jak Stribož i Stribože jezioro na Rusi, a Polsce wieś Strzyboga pod Skierniewicami czy wzmiankowany w XIII wieku strumień Striboc pod Tczewem" - Wikipedia).

Otóż jest możliwe, że Strzybóg nosi imię, które nawiązuje do słynnego praindoeuropejskiego Boga Nieba *dyéus phatér (od niego wywodzi się grecki Dzeus Pater, rzymski Jupiter, sanskrycki Dyaus Pita itd.). Ponieważ Prasłowianie (pod wpływem zaratustriańskich Irańczyków?) zamienili *dyéus 'niebo/Bóg' na *bhagos 'ten, który rozdziela', utworzyli być może konstrukcję typu *phatróus-bhagos, gdzie *phatróus znaczy 'krewny ze strony ojca, brat ojca' - od tego prasłowa wywodzi się słowiańskie określenie pokrewieństwa - stryj. Czyli Stribog byłby kimś w rodzaju "Boga Ojca".

Ze Słowa o wyprawie Igora (epos staroruski) wiemy, że Stribog był władcą wiatrów. Mógł być zatem śladem praindoeuropejskiego Boga Nieba, który włada zjawiskami pogodowymi.

Komentarze

  1. Polemizowałbym.
    Deus Pater był zwykle odzwierciedlany przez Bogów gromowładnych, wiązanych z burzą, jako że deszcz Boga-Nieba alegorycznie "zapładniał" Matkę-Ziemię. Ponadto także byli "Ojcami Bogów", a ich potomkowie zwyczajowo zasiadali w głównym panteonie. Trudno powiedzieć to o Stribogu.

    Jednakże niewiele wiemy o tym Bogu. Możliwe jest, że imię Stribog było starsze niż określenie stryja, a z racji przypisywania mu pokrewieństwa z Bogiem-Ojcem określano tak brata od strony ojca. Nie znamy pokrewieństwa między Perunem a Stribogiem, ale kontynuując wątek stryja, sugerowałoby braci.

    Podobną sytuację mamy w przypadku słowa ciota/ciotka, którym określano zarazem siostrę matki, jak i kobiety zajmujące się ziołami i czarami, szeptuchy. Stąd też możliwe że pochodzi źródło pogardliwego używania słowa ciota w odniesieniu do najczęściej zniewieściałych homoseksualistów. Pochodzenie słowa ciota nie jest mi znane.

    OdpowiedzUsuń

Prześlij komentarz